α) Παρακολουθεί την εκτέλεση των αποφάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου.

β) Συντονίζει την κατάρτιση και παρακολουθεί την εκτέλεση του επιχειρησιακού προγράμματος, το οποίο και εισηγείται στο Δημοτικό Συμβούλιο.

γ) Καταρτίζει και εισηγείται στο Δημοτικό Συμβούλιο το τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου και έχει την ευθύνη της υλοποίησής του.

δ) Συγκεντρώνει και αξιολογεί τις προτάσεις των υπηρεσιών του Δήμου στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την κατάρτιση του προϋπολογισμού και εισηγείται το προσχέδιο του προϋπολογισμού και το ετήσιο πρόγραμμα δράσης προς την Οικονομική Επιτροπή.

ε) Έχει την ευθύνη για την πιστή εκτέλεση του προϋπολογισμού.

στ) Εισηγείται στο Δημοτικό Συμβούλιο τα σχέδια: i) Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας, ii) Κανονισμού μέτρησης και αξιολόγησης της απόδοσης των δημοτικών υπηρεσιών κατά την ισχύουσα νομοθεσία.

ζ) Εισηγείται στο Δημοτικό Συμβούλιο το Σχέδιο Χάρτας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων δημοτών και κατοίκων και μεριμνά για την έκδοση, ενημέρωση και διακίνηση του Οδηγού του Δημότη, στον οποίο περιγράφονται οι διαδικασίες, οι όροι και οι προϋποθέσεις παροχής των υπηρεσιών του δήμου σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή.

η) Εισηγείται το σχέδιο του κανονισμού πληροφόρησης των πολιτών και του κανονισμού διαβούλευσης.

θ) Εισηγείται τα σχέδια αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών και φυσικών καταστροφών, σε εναρμόνιση με τα αντίστοιχα σχέδια της περιφέρειας και του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.

ι) Παρακολουθεί, αξιολογεί και συντονίζει τη δράση των νομικών προσώπων και υπηρεσιών του Δήμου και ενημερώνει σχετικά το Δημοτικό Συμβούλιο.

Η Εκτελεστική Επιτροπή ως συλλογικό όργανο διοίκησης του Δήμου διέπεται, αναφορικά με τη σύσταση και τη λειτουργία της, από το ρυθμιστικό πλαίσιο του άρθρου 62 του Ν. 3852/ 2010.

Ειδικότερα, όμως στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η Εκτελεστική Επιτροπή επιλαμβάνεται κατά τις διατάξεις του Ν. 3584/ 2007, δηλαδή ως συλλογικό πειθαρχικό όργανο, όλες οι παρατάξεις της μειοψηφίας εκλέγουν δύο δημοτικούς συμβούλους μεταξύ των μελών τους στην Εκτελεστική Επιτροπή του Δήμου, ανεξαρτήτως του αριθμού των μελών αυτής. Για τη διαδικασία εκλογής και το χρόνο της θητείας των δημοτικών συμβούλων των παρατάξεων της μειοψηφίας του Δημοτικού Συμβουλίου στην Εκτελεστική Επιτροπή ισχύουν αναλογικά οι διατάξεις του άρθρου 74 του Ν. 3852/ 2010, όπως αυτές ισχύουν για τα λοιπά συλλογικά όργανα διοίκησης του δήμου, την Οικονομική Επιτροπή και την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής.

Το συμβούλιο της Δημοτικής ή Τοπικής Κοινότητας με απόφαση που λαμβάνεται ένα μήνα τουλάχιστον πριν την κατάρτιση του επιχειρησιακού και τεχνικού προγράμματος του Δήμου, εισηγείται στην εκτελεστική επιτροπή με σειρά προτεραιότητας, ανάλογα με τον επείγοντα χαρακτήρα των αναγκών των κατοίκων της περιφέρειάς του και τις προτεραιότητες για την τοπική ανάπτυξη, τις δράσεις που πρέπει να περιλαμβάνει το επιχειρησιακό πρόγραμμα του Δήμου και τα έργα που πρέπει να εκτελεστούν.

Στη συνεδρίαση του συμβουλίου της Δημοτικής ή Τοπικής Κοινότητας για τη λήψη των αποφάσεων της προηγούμενης παραγράφου, καλούνται οι κοινωνικοί φορείς της περιφέρειάς της Δημοτικής ή Τοπικής Κοινότητας, προκειμένου να υποβάλλουν τις προτάσεις τους. Εάν το συμβούλιο της Δημοτικής ή Τοπικής Κοινότητας δεν υποβάλλει εισήγηση εμπρόθεσμα στην Εκτελεστική Επιτροπή, το σχέδιο του επιχειρησιακού και τεχνικού προγράμματος του Δήμου καταρτίζεται χωρίς αυτήν.

Με απόφαση του Δημάρχου μετά από εισήγηση της Εκτελεστικής Επιτροπής ορίζονται υπάλληλοι του δήμου για τη γραμματειακή εξυπηρέτηση των συμβουλίων των τοπικών κοινοτήτων, του εκπροσώπου της τοπικής κοινότητας, τη στελέχωση των υπηρεσιών του Δήμου που εδρεύουν σε Τοπικές Κοινότητες, καθώς και για την παροχή «διοικητικής βοήθειας» των κατοίκων και διατίθενται κατάλληλοι χώροι και εξοπλισμός για τις ανάγκες της Τοπικής Κοινότητας.