Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας
Τι είναι τα ΣΒΑΚ και τι προβλήματα έρχονται να λύσουν
Τα ΣΒΑΚ αποτελούν Στρατηγικά Σχέδια που οργανώνουν τις μετακινήσεις των πολιτών κα τη διανομή εμπορευμάτων στις αστικές περιοχές. Δίνουν προτεραιότητα στην εξυπηρέτηση των μετακινήσεων ατόμων έναντι της εξυπηρέτησης των οχημάτων στο διαθέσιμο αστικό χώρο, με στόχο την καλύτερη ποιότητα ζωής.
Τα ΣΒΑΚ παρεμβαίνουν στους εξής τομείς:
(α) Δημόσια συγκοινωνία
(β) Βάδισμα και ποδηλασία
(γ) Διαλειτουργικότητα
(δ) Ασφάλεια αστικών οδών
(ε) Οδικές μεταφορές (ρέουσες και αδρανείς)
(στ) Αστική εφοδιαστική
(ζ) Διαχείριση κινητικότητας
(η) Ευφυή Συστήματα Μεταφορών
Τα οφέλη ενός ΣΒΑΚ συνίστανται στη βελτίωση των συνθηκών προσβασιμότητας στα εναλλακτικά μέσα μεταφοράς, στην ασφάλεια κατά τις μετακινήσεις, στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της κατανάλωσης ενέργειας, στην αύξηση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας κατά τη μετακίνηση ανθρώπων και αγαθών και στην ενίσχυση της ελκυστικότητας και της ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος.
Τα ΣΒΑΚ θα αποτελούν τόσο στο παρόν όσο και στο άμεσο μέλλον αναπόσπαστο εργαλείο των φορέων της τοπικής Αυτοδιοίκησης και των λοιπών εμπλεκομένων φορέων, για τη στρατηγική αντιμετώπιση των θεμάτων βιώσιμης κινητικότητας και βελτίωσης της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας
Παραδοσιακός Συγκοινωνιακός Σχεδιασμός
- Έμφαση στον Άνθρωπο.
- Βασικός στόχος: Προσβασιμότητα και ποιότητα ζωής.
- Ενιαίος σχεδιασμός λαμβάνοντας υπόψη χρήσεις γης, οικονομική ανάπτυξη, κοινωνικές ανάγκες, περιβαλλοντική ποιότητα και υγεία.
- Μακροχρόνιο όραμα.
- Λειτουργικά όρια.
- Διεπιστημονικός σχεδιασμός.
- Συνδυασμός υποδομών, αγορών, υπηρεσιών, πληροφοριών.
- Εμπλεκόμενοι φορείς και πολίτες σχεδιάζουν από κοινού.
- Έμφαση στην μηχανοκίνητη κυκλοφορία.
- Βασικός στόχος: Κυκλοφοριακή ικανότητα και ταχύτητα.
- Έμφαση στα μέσα μεταφοράς.
- Βραχυ-μεσο-πρόθεσμος σχεδιασμός.
- Διοικητικά όρια.
- Κυρίως Συγκοινωνιολόγοι Μηχανικοί.
- Έμφαση στις υποδομές.
- Εντολές από Αιρετούς και σχεδιασμός από Ειδικούς.
Προβλήματα που καλούνται να λύσουν τα ΣΒΑΚ
Στην πλειονότητά τους, τα μέσα μεταφοράς εξυπηρετούν μεν την κοινωνία, πλην όμως προκαλούν και σοβαρές παρενέργειες.
Στα οχήματα, για παράδειγμα, οφείλεται κατά κανόνα η συμφόρηση στις πόλεις, τα τρένα και τα αεροσκάφη ηχορυπαίνουν, τα πλοία επιδεινώνουν την ατμοσφαιρική ρύπανση. Οι συγκεκριμένες παρενέργειες προκαλούν δαπάνες, που ανέρχονται για την Ευρώπη των 28 κρατών-μελών σε:
210 δισεκατομμύρια
για ατυχήματα που προκαλούνται από τη χρήση του αυτοκινήτου
30 δισεκατομμύρια
λόγω της ρύπανσης της ατμόσφαιρας από τις εκπομπές των αυτοκινήτων
60 δισεκατομμύρια
λόγω της κλιματικής αλλαγής που προκαλεί η χρήση των αυτοκινήτων
100 δισεκατομμύρια
για την κατασκευή και συντήρηση των αυτοκινήτων
25 δισεκατομμύρια
για την αντιμετώπιση του θορύβου που παράγουν τα αυτοκίνητα
750 δισεκατομμύρια
συνολικά για τις οδικές υποδομές μηχανοκίνητων οχημάτων, από τα οποία μόνο τα 280 δις € αποσβένονται από φόρους και χρεώσεις για το αυτοκίνητο
8 λόγοι για τους οποίους θα πρέπει να μειώσουμε τη χρήση του αυτοκινήτου
1. Κλιματική Αλλαγή
Στις οδικές μεταφορές οφείλεται το ένα τέταρτο περίπου των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Αν θέλουμε να αποφύγουμε την αύξηση της θερμοκρασίας, τη μείωση των βροχοπτώσεων, την άνοδο της στάθμης των θαλασσών και εν γένει τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οφειλόμενα στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, έχουμε χρέος να μειώσουμε τη χρήση των ορυκτών καυσίμων. Με άλλα λόγια να βγούμε από τα αυτοκίνητά μας.
2. Απεξάρτηση από το πετρέλαιο
Μετά από μισό αιώνα αυξανόμενης χρήσης του πετρελαίου, η ζήτηση παραμένει υψηλότερη από ποτέ. Λόγω επικείμενης εξάντληση των παγκόσμιων αποθεμάτων, οι τιμές έχουν πάρει την ανιούσα.
3. Μείωση ατυχημάτων
Το αυτοκίνητο έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας, πλην όμως ξεχνάμε ότι είναι εξαιρετικά επικίνδυνο μέσο. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η οδική κυκλοφορία σκοτώνει πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους ετησίως και τραυματίζει άλλα 30-50 εκατομμύρια.
4. Καθαρή ατμόσφαιρα
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι μεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων πεθαίνει παγκοσμίως από τις εκπομπές των αυτοκινήτων παρά από αυτοκινητιστικά ατυχήματα.
5. Μείωση της συμφόρησης
Η κατασκευή νέων δρόμων δεν εξυπηρετεί την αποσυμφόρηση. Έχει υπολογιστεί ότι οι νέες οδικές αρτηρίες τείνουν να αυξήσουν την κυκλοφορία κατά 8-10%.
6. Τόνωση της τοπικής αγοράς
Η επιβίωση των μικρών καταστημάτων στα κέντρα των πόλεων και η αύξηση της εμπορικότητάς τους εξαρτάται κατά πολύ από την πεζή μετακίνηση.
7. Κοινωνικοποίηση
Όσοι μετακινούνται με τα πόδια έχουν περισσότερες ευκαιρίες να συνάψουν γνωριμίες με τους κατοίκους της γειτονιάς τους. Το περπάτημα ευνοεί την κοινωνικοποίηση.
8. Βελτίωση της υγείας
Από έρευνες προκύπτει ότι περισσότεροι από τους μισούς Ευρωπαίους ενήλικες είναι υπέρβαροι αλλά και ότι οι μισές διαδρομές που διανύουμε με το αυτοκίνητο είναι μικρότερες των δύο χιλιομέτρων. Είναι αυτονόητο ότι για τη διαφύλαξη της υγείας μας πρέπει να περπατάμε.
Η μεθοδολογία βασίζεται στην ανάπτυξη 4 φάσεων και 2 βημάτων σύμφωνα με τη νέα μεθοδολογία του ELTIS, ξεκινώντας από τη δημιουργία της απαιτούμενης δομής εργασίας για την ανάπτυξη ενός ΣΒΑΚ έως και την παρακολούθηση, υιοθέτηση, διάχυση και επαναξιολόγηση του ΣΒΑΚ.
Δίκτυο Φορέων
Ο Δήμος Φαρσάλων απευθύνει δημόσια πρόσκληση συμμετοχής προς τους ενδιαφερόμενους φορείς οι οποίοι επιθυμούν να συμμετάσχουν στην εκπόνηση του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας του Δήμου μας.
Ο ρόλος του δικτύου φορέων είναι συμβουλευτικός στην εκπόνηση του ΣΒΑΚ. Ειδικότερα το δίκτυο φορέων:
- παρέχει στοιχεία και δεδομένα που απαιτούνται για την κατάρτιση του Σ.Β.Α.Κ. στην περιοχή παρέμβασης
- συμμετέχει στις διαβουλευτικές εργασίες της φάσης ανάπτυξης Σ.Β.Α.Κ. με έναν εκπρόσωπο ή τον αναπληρωτή του ανά εμπλεκόμενο μέρος
- υποστηρίζει το έργο της ομάδας εργασίας στις επιμέρους ενέργειες των σταδίων και φάσεων του Σ.Β.Α.Κ., υποβάλλοντας τις απόψεις του κατά τον σχεδιασμό του Σ.Β.Α.Κ
Το δίκτυο φορέων αποτελείται από φορείς οι οποίοι επηρεάζουν ή επηρεάζονται από το υφιστάμενο συγκοινωνιακό δίκτυο και ενδεικτικά περιλαμβάνει τις κάτωθι κατηγορίες:
Φορείς ΣΒΑΚ
Αρχές
Επιχειρήσεις
Κοινωνικές Ομάδες
Άλλοι Φορείς
Τοπικές διοικητικές αρχές
Πάροχοι συγκοινωνιακού έργου (ΚΤΕΛ & ΤΑΞΙ)
Περιβαλλοντικές ομάδες
Ερευνητικά κέντρα
Όμοροι Δήμοι
Εταιρίες διαχείρισης/ Κατασκευής συγκοινωνιακών έργων
Ενώσεις ποδηλατιστών
Πανεπιστήμια
Αρχές μεταφορών
Εταιρίες εκμετάλλευσης μεταφορικών μέσων (Car-Sharing, Ποδηλάτων κ.ά.)
Ενώσεις πεζών
Άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα
Περιφερειακή αυτοδιοίκηση
Εταιρίες με μεγάλο πλήθος απασχολούμενων
Σύλλογοι ΑμεΑ
Υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης (Πυροσβεστική, ΕΚΑΒ κλπ)
Κυβερνητικοί φορείς
Εταιρίες Logistics
Ομάδες πολιτών
Άλλοι τοπικοί και εθνικοί φορείς
Ενώσεις γονέων
Αστυνομικές διευθύνσεις / Τροχαία
Εμπορικοί σύλλογοι
Ιδιοκτήτες μεγάλων ή σημαντικών εκτάσεων γης
Όραμα & Προτεραιότητες
Όραμα κινητικότητας
«Ο Δήμος Φαρσάλων προωθεί ένα σύστημα κινητικότητας με κέντρο τον άνθρωπο, δίνοντας ίσες ευκαιρίες σε όλους και εξασφαλίζοντας πλήρη προσβασιμότητα και εύκολη μετακίνηση σε όλες τις κοινωνικές ομάδες, με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των κατοίκων»
Προτεραιότητες του ΣΒΑΚ
- Ενίσχυση υποδομών πεζής μετακίνησης
- Ενίσχυση υποδομών ποδηλάτων
- Βελτίωση διαχείρισης της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας
- Βελτίωση διαχείρισης της στάθμευσης
- Αναβάθμιση συνθηκών οδικής ασφάλειας
- Βελτίωση δημόσιων αστικών συγκοινωνιών
- Οργάνωση και διαχείριση εμπορευματικών μεταφορών