Δήμος Φαρσάλων

Δήμος Φαρσάλων

Δήμος Φαρσάλων

Δήμος Φαρσάλων

Τα Φάρσαλα στην Τουρκοκρατία

Από τα τέλη του 14ου αιώνα έως τις 18 Αυγούστου 1881 η πόλη παρέμεινε κάτω από τον τουρκικό ζυγό. Η ονομασία της παραδίδεται τότε ως Φάρσαλα ή Φέρσαλα, ενώ στα τουρκικά Τσιατάλτζα, που σημαίνει σταυροδρόμι.

Ο σουλτάνος παραχώρησε ελάχιστα προνόμια κοινοτικής αυτοδιοίκησης στον τοπικό πληθυσμό. Τα προνόμια αυτά συνίστατο στην εν μέρει άσκηση των θρησκευτικών καθηκόντων τους, μέσω του Ρωμαίικου Μιλλετιού, επικεφαλής του οποίου ήταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης.

Συχνές ήταν οι καθαιρέσεις και οι διώξεις κληρικών, ενώ η εκπαίδευση υπολειτουργούσε.

Στα πλούσια χωριά των Φαρσάλων εγκαταστάθηκαν Τούρκοι άποικοι, που κατέλαβαν τα εύφορα πεδινά μέρη, ενώ ο γηγενής πληθυσμός μεταβλήθηκε σε δουλοπάροικο του κατακτητή. Εφαρμόσθηκε το τιμαριωτικό καθεστώς των Βυζαντινών. Η μεγάλη έγγεια ιδιοκτησία ονομάσθηκε «τσιφλίκι».

Από τα τέλη του 14ου αιώνα έως τις 18 Αυγούστου 1881 η πόλη παρέμεινε κάτω από τον τουρκικό ζυγό. Η ονομασία της παραδίδεται τότε ως Φάρσαλα ή Φέρσαλα, ενώ στα τουρκικά Τσιατάλτζα, που σημαίνει σταυροδρόμι.

Ο σουλτάνος παραχώρησε ελάχιστα προνόμια κοινοτικής αυτοδιοίκησης στον τοπικό πληθυσμό. Τα προνόμια αυτά συνίστατο στην εν μέρει άσκηση των θρησκευτικών καθηκόντων τους, μέσω του Ρωμαίικου Μιλλετιού, επικεφαλής του οποίου ήταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης.

Συχνές ήταν οι καθαιρέσεις και οι διώξεις κληρικών, ενώ η εκπαίδευση υπολειτουργούσε.

Στα πλούσια χωριά των Φαρσάλων εγκαταστάθηκαν Τούρκοι άποικοι, που κατέλαβαν τα εύφορα πεδινά μέρη, ενώ ο γηγενής πληθυσμός μεταβλήθηκε σε δουλοπάροικο του κατακτητή. Εφαρμόσθηκε το τιμαριωτικό καθεστώς των Βυζαντινών. Η μεγάλη έγγεια ιδιοκτησία ονομάσθηκε «τσιφλίκι».

Η πόλη υπήρξε έδρα μπέηδων, που εκμεταλλεύονταν τις εύφορες αγροτικές εκτάσεις της περιοχής. Στις αρχές του 19ου αιώνα έγινε τσιφλίκι του Αλή Πασά.

Σύμφωνα με πληροφορίες που μας παρέχει ο Γάλλος πρόξενος στη Θεσσαλονίκη Beaujour, ο πληθυσμός έφθανε στους 5000 κατοίκους στα τέλη του 18ου αιώνα, δηλαδή ήταν μια πόλη σημαντικού μεγέθους, σε σχέση με τα δεδομένα της εποχής. Η πόλη αποτελούσε ένα από τα κυριώτερα κέντρα βαφής βαμβακερών ειδών. Ονομαστό προϊόν της από τα χρόνια αυτά είναι και ο χαλβάς. Η ετήσια εμποροπανήγυρή της, το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, το γνωστό «Παναΐα Παζάρ», ήταν η σημαντικότερη της Θεσσαλίας, καθώς συνέπιπτε με τη συγκομιδή των δημητριακών και μνημονεύεται τουλάχιστον από το 1608.

Κατά καιρούς ο τόπος υπέφερε από σιτοδείες, επιδημίες πανούκλας και Τουρκαλβανούς ληστές. Κατά τη διάρκεια μάλιστα των Ορλωφικών (1770) δοκιμάστηκε από τους μισθοφόρους των Οθωμανών, Τουρκαλβανούς, που επέστρεφαν από την Πελοπόννησο μετά από την καταστολή της εξέγερσης, αλλά ανέκτησε την εμπορική σημασία της τα επόμενα χρόνια.

Τα Φάρσαλα απουσιάζουν από την Επανάσταση του 1821, λόγω του αριθμού των τουρκικών στρατευμάτων που έχουν ως έδρα τους την περιοχή. Στην επανάσταση του 1854 στη Θεσσαλία, στη Μακεδονία και στην Ήπειρο, πολλοί κάτοικοι της κατατάσσονται στα εθελοντικά σώματα. Το ίδιο συμβαίνει και στην επανάσταση του 1878

Σήμερα

Στην περιοχή της σύγχρονης πόλης εντοπίζονται εκτεταμένα ανασκαφικά στρώματα της περιόδου της τουρκοκρατίας και έχουν κατά καιρούς ανασκαφθεί τμήματα οικοδομημάτων, πλακόστρωτων δρόμων και τάφοι. Την πόλη αναφέρουν ξένοι περιηγητές που την επισκέφθηκαν, όπως ο Leake, o Heuzey κ.α. Από αυτούς αντλούμε πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες, ο τουρκικός πληθυσμός κατοικούσε στο κέντρο της πόλης, ενώ το χριστιανικό στοιχείο είχε περιοριστεί στις παρυφές της, δηλαδή στις συνοικίες του Βαρουσιού και του Παλιόλουτρου, όπου και οι αντίστοιχες εκκλησίες του Αγίου Νικολάου και της Παναγίας. Από τα 5-6 τζαμιά που αναφέρονται, σήμερα δεν διασώζεται κανένα.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αθανασίου Μήτσος, Αναζητώντας την Φθία και την Ελλάδα, Αθήνα 2009
Βαϊρακλιώτης Λάκης, Τα Φάρσαλα στην Αρχαότητα (Προϊστορία – Μυθολογία – Ιστορία), Φάρσαλα 1990
Bequignon Yves, Ẻtudẻs Thessaliẻnnes, BCH, 1932
Botsford & Robinson, Αρχαία Ελληνική Ιστορία, Αθήνα 1995
Haagsma J. Margiet, Karapanou Sophia and Gouglas Sean, Excavations of the Kastro at Kallithea, ΑΔ 2007, σελ. 5 – 14
Helly Bruno, Élẻments pour une histoire de la distribution des territories en Thessalie de l’ ẻpoque Nẻolithique à la fin de l’ Antiquité, Πρακτικά 1ου Διεθνούς Συνεδρίου Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Θεσσαλίας, Τόμος I, σελ. 194 – 205, Λάρισα 2006
Θεοχάρης Δ., Νεολιθικός Πολιτισμός, Αθήνα 1981
Καραπάνου Σ. – Κατακούτα Στ. , Φάρσαλα, Ιστορία και Αρχαιολογικά Δεδομένα, ΥΠΠΟ, ΙΕ’ ΕΠΚΑ ΛΑΡΙΣΑΣ
Καραπάνου Σ., Ελληνοκαναδική Αρχαιολογική Έρευνα στο “Κάστρο” Καλλιθέας Φαρσάλων, ΑΔ 2008, σελ. 6 – 9
Κατακούτα Στ. – Τουφεξής Γ. , Τα τείχη της Φαρσάλου, ΘΕΣΣΑΛΙΑ, Δεκαπέντε χρόνια αρχαιολογικής έρευνας 1975 – 1990, Αποτελέσματα και
Προοπτικές, Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου της Λυών, 17 – 22 Απριλίου 1990, Τόμος Β’, σελ. 189 – 200, Αθήνα 1994
Κοκκορού – Αλευρά Γ., Η Τέχνη της Αρχαίας Ελλάδας, Αθήνα 1991
Νέα Δομή, τόμος 3, σελ. 31
Οικονόμου Κ.Α., Η Λάρισα και η Θεσσαλική Ιστορία, Τόμος Β’, “Από τις απαρχές της προϊστορίας, στην Τετραρχία και τη Ρωμαιοκρατία” (8000–197 π.Χ.), Λάρισα 2007
Πάπυρος – Λαρούς – Μπριτάννικα, τόμος 6, σελ. 303
Πάπυρος – Λαρούς – Μπριτάννικα, τόμος 59, σελ. 181
Πρακτικά Α’ Συνεδρίου Φαρσαλινών Σπουδών, Λάρισα 1994
Stählin Friedrich, Η Αρχαία Θεσσαλία, Φ.Ι.ΛΟ.Σ. Τρικάλων, Θεσσαλονίκη 2002
A. Wace – M. Thompson, Prehistoric Thessaly, 1912

 

http://el.wikipedia.org/wiki/Φάρσαλα
www.achilles.gr/old.farsalos.htm
http://odysseus.culture.gr/ Ακρόπολη Φαρσάλων
http://odysseus.culture.gr/ Θολωτός Τάφος Φαρσάλων
http://www.polidamantas.gov.gr (Διαδικτυακές Πύλες – Δήμος Πολυδάμαντα – Ιστορία)
http://www.hellinon.net/NeesSelides/Fthia.htm
http://el.wikipedia.org/wiki/Φθία
www.e-istoria.com/t4.html